Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια πληθώρα στοματολογικών ευρημάτων που χρήζουν διερεύνησης και διαφοροδιάγνωσης καθώς οφείλονται σε οδοντιατρικά αίτια και δεν αποτελούν μέρος μιας συστηματικής νόσου. Μερικά από αυτά είναι:

Α. Ίνωμα-υπερπλασίες από ερεθισμό σε κάθε σημείο του στόματος+ούλα): Πρόκειται για αντιδραστικής αιτιολογίας βλάβη, που οφείλεται σε τραυματισμό του βλεννογόνου από τον οδοντικό φραγμό, είτε λόγω κάποιας προβληματικής έμφραξης-σφράγισμα, είτε από κάποιο οξύαιχμο ή σπασμένο άκρο κάποιου δοντιού. Κλινικά εμφανίζεται με τη μορφή ογκιδίου που συνήθως είναι ανώδυνο.

Β. Φλεγμονώδεις αντιδράσεις του στοματικού βλεννογόνου λόγω των προσθετικών-αποκαταστατικών υλικών όπως παλιές μεταλλικές εμφράξεις («μαύρα» σφραγίσματα, παλιές «γέφυρες» με καταστροφή του λευκού υλικού και επαφή των μεταλλικών επιφανειών με το στοματικό βλεννογόνο: Η συνεχής επαφή του βλεννογόνου με εμφράξεις αμαλγάματος, κυρίως οξειδωμένες, μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις υπερευαισθησίας. Κλινικά παρατηρούνται ακανόνιστες λευκές περιοχές, ερυθρότητα και μερικές φορές πληγές, που συνοδεύονται από αίσθημα καψίματος ή/και πόνου κτλ.

Γ. Στίξη του βλεννογόνου από αμάλγαμα: Πρόκειται για την είσοδο του αμαλγάματος στους ιστούς είτε από μικροσκοπικά κομμάτια αμαλγάματος που σπάζουν και παραμένουν μέσα στο φατνίο είτε ρινίσματα κατά την αφαίρεση παλαιάς έμφραξης αμαλγάματος. Κλινικά πρόκειται για ασυμπτωματική περιγεγραμμένη βλάβη με κυανό χρώμα. Η εναπόθεση ειναι συχνότερη στα ούλα, στη παρειά και στο έδαφος του στόματος.

Δ. Μετεξακτικό κοκκίωμα: Πρόκειται για αντιδραστική βλάβη του αγγειακού ιστού που χαρακτηριστικά αναπτύσσεται στο φατνίο μετά από εξαγωγή. Προκαλείται από οστικά ή οδοντικά υπολείμματα που παρέμειναν στο φατνίο μετά την εξαγωγή.

Ε. Ενδοστοματικό και εξωστοματικό συρίγγιο σε αποστήματα οδοντικής προέλευσης: Είναι αποτέλεσμα νέκρωσης του δοντιού και δημιουργίας ακροριζικού αποστήματος. Δεν πονάει συνήθως και έχει την εικόνα ογκιδίου στα ούλα που βγάζει πύον και αίμα περιοδικά.

ΣΤ. Στοματιτίδα απο Οδοντοστοιχία: Σε αυτή τη περίπτωση ο βλεννογόνος κάτω από την οδοντοστοιχία εμφανίζεται ερυθηματώδης λόγω της έντονης παρουσίας του μύκητα Candida albicans. Εκδηλώνεται αποκλειστικά στο βλεννογόνο του στόματος, σε έκταση που καταλαμβάνουν τα όρια μιας κινητής προσθετικής αποκατάστασης που φέρει ο ασθενής. Συνήθως ειναι ασυμπτωματική ή μπορεί να υπάρχει ένα αίσθημα καύσου.

Ζ. Αλλεργικές αντιδράσεις εξ΄ επαφής:

1. Αλλεργική στοματίτιδα από διάφορα οδοντιατρικά υλικά και τροφές: σπάνια αλλεργική αντίδραση του βλεννογόνου εξαιτίας πχ ακρυλικού. Ο βλεννογόνος στις θέσεις επαφής της οδοντοστοιχίας είναι πολύ ερυθρός και οιδηματώδης με έντονο αίσθημα καύσου.

Η. Βλάβες από μηχανικά αίτια:

1. Τραυματικό έλκος: πρόκειται για συχνή βλάβη του στοματολογικού βλεννογόνου. Τα αίτια που δημιουργούν ελκώσεις στο στόμα είναι ρίζες δοντιών, σπασμένα δόντια, κακές εμφράξεις, αιχμηρά ξένα σώματα, σκληρές τροφές, κ.α. Μπορεί να δημιουργηθεί σε κάθε θέση, πιο συχνά όμως εντοπίζεται στα πλάγια χείλη της γλώσσας, στη παρειά, στα χείλη, στα ούλα και στην υπερώα.
2. Τραυματικό αιμάτωμα: Μηχανικός τραυματισμός του βλεννογόνου του στόματος μπορεί να προκαλέσει ρήξη αγγείου και εξαγγείωση αίματος που διαχέεται στους ιστούς προκαλώντας αιμάτωμα. Κλινικά παρατηρείται ερυθρή, ακανόνιστη και ανώδυνη βλάβη που περιορίζεται συνήθως σε μια περιοχή.
3. Τραύμα απο οδοντόβουρτσα: Τραυματισμός του βλεννογόνου μπορεί να προκληθεί και από οδοντόβουρτσα, με σκληρές κυρίως τρίχες, όταν γίνοται έντονες κινήσεις. Κλινικά παρατηρούνται επιφανειακές διαβρώσεις που καλύπτονται από λευκάζουσα ψευδομεμράνη.
4. Θηλώδης υπερπλασία υπερώας: Παρατηρείται σε άτομα που φοράνε χρόνια ολική οδοντοστοιχία και εντοπίζεται αποκλειστικά στην υπερώα. Είναι αποτέλεσμα φλεγμονώδους υπερπλασίας του βλεννογόνου, λόγω ανώμαλων μηχανικών πιέσεων από την οδοντοστοιχία και κακής στοματικής υγιεινής.
5. Πτυχώσεις στα ούλα λόγω κακότεχνης ή παλιάς οδοντοστοιχίας της οποίας τα πτερύγια προκαλούν ερεθισμό του βλεννογόνου που σε κάποιο διάστημα δημιουργούν ογκίδια-διογκώσεις που δεν μπορούν να υποχωρήσουν
6. Υπάρχουν τέλος και περιπτώσεις όπου οι ασθενείς αναφέρουν πόνο στις κροταφογναθικές διαρθρώσεις, αδυναμία διάνοιξης του στόματος, σφίξιμο-τρίξιμο δοντιών κατά την διάρκεια της νύχτας καθώς και πληθώρα συμπτωματολογίας που επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις βρυγμού όπως ονομάζεται η θεραπευτική προσέγγιση εστιάζεται στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και την προστασία των δοντιών και των αρθρώσεων με κατασκευή και τοποθέτηση ειδικών ναρθήκων («μασελάκι») καθημερινής χρήσης που εφαρμόζει πάνω στα δόντια, και φοριέται από τον ασθενή κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι το σφίξιμο των δοντιών λόγω άγχους εντείνεται τις βραδινές ώρες.